Jak skutecznie ochronić znak towarowy?

Obecnie w bazie znaków towarowych Urzędu Patentowego RP zarejestrowanych jest kilkaset znaków towarowych odnoszących się do podmiotów z branży SPA & Wellness bądź ich usług czy produktów. Ciągle rosnące zainteresowanie rejestracją znaków towarowych wynika z szeregu przywilejów, jakimi dysponuje osoba uprawniona do znaku. Poniżej przedstawiam najważniejsze informacje dotyczące prawnej ochrony znaków towarowych.

Czym jest znak towarowy?

Znakiem towarowym jest w zasadzie każde oznaczenie które można przedstawić w sposób graficzny (w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy), jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Najpopularniejsze są znaki słowno-graficzne, najczęściej w postaci loga firmowego.

Procedura rejestracji znaku towarowego

1. Sprawdzenie „dostępności” wybranego znaku – polega to przede wszystkim na przeanalizowaniu ogólnodostępnych (polskich i unijnych) baz znaków towarowych pod względem braku zbieżności wybranego oznaczenia z tymi już zarejestrowanymi.

2. Sporządzenie i złożenie zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym RP – zgłoszenia dokonuje się na stosownym formularzu, podlega ono opłacie (obecnie za zgłoszenie znaku towarowego do trzech klas towarowych pobierana jest opłata w kwocie 550,00 złotych).

3. Badanie formalne i merytoryczne – pracownicy Urzędu Patentowego RP zbadają złożony wniosek pod względem prawidłowego wskazania wszystkich niezbędnych danych oraz możliwości rejestracji przedmiotowego znaku, w szczególności w zakresie odróżnialności znaku od uprzednio zarejestrowanych. Odmowa udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy podlega zaskarżeniu.

4. Ogłoszenie o zgłoszeniu znaku – w Biuletynie Urzędu Patentowego RP opublikowana zostanie stosowna informacja o zgłoszeniu nowego znaku towarowego do rejestracji.

5. Sprzeciw osób trzecich – w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, o którym mowa wyżej inne osoby mogą wnieść sprzeciw co do rejestracji znaku wskazując na wcześniejsze prawa, jakie mogą zostać naruszone poprzez rejestrację.

6. Rejestracja znaku towarowego – w przypadku oddalenia wniesionych sprzeciwów (albo w ich braku) wydawana jest decyzja o udzieleniu prawa ochronnego. Znak zostaje zarejestrowany.

Należy pamiętać, iż prawo ochronne na znak towarowy przysługuje osobie uprawnionej przez okres 10 lat. Celem zachowania ciągłości ochrony warto pamiętać o odnawianiu prawa i uiszczaniu stosownej opłaty.

Prawo ochronne i jego naruszenie

Zakończone sukcesem przejście przez opisaną wyżej procedurę rejestracji wiąże się z udzieleniem prawa ochronnego na zarejestrowany znak towarowy. To z kolei stanowi w zasadzie gwarancję wyłączności na posługiwanie się w obrocie tymże znakiem. Owa gwarancja rozciąga się na wszystkie istotne dla prowadzonej działalności działania, m.in. na wprowadzanie na rynek towarów ze znakiem towarowym objętych prawem ochronnym, oferowanie lub świadczenie usług pod tym znakiem, a także posługiwanie się nim w celu reklamy. Nie można jednakże zapomnieć, iż ochrona znaku towarowego rozciąga się na wybrane przy zgłoszeniu rodzaje działalności (klasy), co może mieć znaczenie w przypadku zmian przedmiotu działalności czy tzw. rebrandingu przedsiębiorcy.

Na mocy art. 296 ust. 1 ustawy Prawo własności przemysłowej podmiot, którego prawo ochronne na znak towarowy zostało naruszone może żądać od osoby, która naruszyła to prawo, zaniechania naruszania, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a w razie zawinionego naruszenia również naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych (tj. zgodnie z normami prawa cywilnego) albo poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej opłacie licencyjnej albo innego stosownego wynagrodzenia, które w chwili ich dochodzenia byłyby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie ze znaku towarowego. Co więcej, prowadzanie do obrotu towarów oznaczonych podrobionym znakiem towarowym podlega penalizacji na gruncie prawa karnego. Uprawnionemu do znaku towarowego przysługuje zatem dość duży katalog możliwych roszczeń. Umiejętne z nich skorzystanie pozwoli na skompensowanie strat poniesionych wskutek bezprawnego użycia znaku towarowego przez inną osobę, jak również daje szansę na zapobieżenie ponawianiu naruszenia.

Odróżnialność znaków towarowych branży

Ważną dla branży sprawą, nad którą pochylił się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie[1] oraz Naczelny Sąd Administracyjny[2], okazała się rejestracja znaku towarowego „Ambasada Urody WELLNESS & SPA”. Urząd Patentowy RP odmówił udzielenia prawa ochronnego na tenże słowno-graficzny znak towarowy z uwagi na fakt, iż – zdaniem organu – jest podobny do znaków towarowych przeciwstawionych w taki sposób, że zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia spornego znaku towarowego ze znakami towarowym zarejestrowanymi z wcześniejszym pierwszeństwem. Z wydanych w tej sprawie orzeczeń sądowych jasno wynika, iż – w szczególności w przypadku usług czy produktów z kategorii SPA & Wellness – odróżnialność znaków towarowych należy badać całościowo, bez szczególnej koncentracji tylko na jednym z elementów znaku (również w kontekście grafiki), uwzględniając również jego dotychczasową rozpoznawalność na rynku. Znak towarowy zgłoszony przez przedsiębiorcę z wspomnianej branży należy oceniać mając także na uwadze, iż szeroko rozumiane usługi SPA & Wellness nie są usługami codziennymi, zwykłymi czy masowymi. Można zatem przyjąć, że poziom uwagi konsumentów (a zwłaszcza konsumentek) przy ich wyborze i ocenie jest na tyle wysoki, aby wykluczyć ryzyko wprowadzenia w błąd co do przedsiębiorcy używającego określonego znaku. Z wskazanych orzeczeń sądów administracyjnych wyprowadzić można jeden, bardzo istotny wniosek. Mianowicie w przypadku branży , skutkujące odmową udzielenia prawa ochronnego podobieństwo znaku do uprzednio zarejestrowanych musi być silniejsze niż w przypadku „przeciętnego” znaku, a zagrożenie wprowadzeniem w błąd co do przedsiębiorcy uprawnionego do znaku wysoce prawdopodobne nawet dla ostrożnych konsumentów. Warto mieć powyższe na uwadze przy projektowaniu i zgłaszaniu nowego znaku towarowego.

Podsumowanie

Jednym z podstawowych kroków prawnych w procesie kształtowania własnej marki i renomy przedsiębiorstwa jest rejestracja wykorzystywanych przez dany podmiot znaków towarowych. Zagadnienie to nie jest obce również branży Beauty. Za rejestracją znaków towarowych przez przedsiębiorców z tego właśnie sektora usług przemawia przede wszystkim wciąż rosnąca konkurencja oraz coraz częstsze (nie)zamierzone podobieństwo oznaczeń nowych towarów czy nawet samych przedsiębiorców do tych znaków, które wykorzystywane są już od dawna i cieszą się rozpoznawalnością u klientów. Niewątpliwie na przestrzeni najbliższych lat będziemy świadkami nie tylko ponadprzeciętnej liczby wniosków o rejestrację znaków towarowych odnoszących się do sektora SPA & Wellness, lecz także zwiększonej liczby postępowań sądowych związanych z prawem ochronnym na znaki towarowe z tejże branży. Z uwagi na skomplikowany pod względem tak formalnym, jak i merytorycznym proces rejestracji znaku towarowego oraz wielorakość roszczeń aktualizujących się w przypadku naruszenia przez inną osobę udzielonego poprzez rejestrację prawa ochronnego, warto w tym zakresie skorzystać z pomocy profesjonalisty. Zdecydowanie pomoże to w zabezpieczeniu marki i niezagrożonym rozwijaniu działalności.

[1] Wyrok z dnia 25 października 2010 roku, sygn. akt VI SA/Wa 1122/10 oraz z dnia 11 stycznia 2013 roku, sygn. akt VI SA/Wa 2297/12.

[2] Wyrok z dnia 4 września 2012 roku, sygn. akt II GSK 1091/11.