Umowy zlecenia - nowe regulacje prawne

W dniu 1 stycznia 2017 roku weszły w życie bardzo istotne zmiany prawa w zakresie umów zlecenia i umów o świadczenie usług. Ustawa z dnia 22 lipca 2016 roku o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1265) wprowadziła szereg nowych rozwiązań, najważniejsze z nich krótko przedstawiam poniżej.

W przypadku umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 Kodeksu cywilnego, wykonywanych przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi, wysokość wynagrodzenia powinna być ustalona w umowie w taki sposób, aby wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług nie była niższa niż wysokość minimalnej stawki godzinowej. Minimalna stawka godzinowa podlega waloryzacji, obecnie wynosi 13,00 złotych brutto za godzinę – bez znaczenia jest przy tym przyjęty w umowie model rozliczeń (godzinowy, tygodniowy itp.). Co ważne, nowe przepisy o minimalnej stawce godzinowej stosuje się do umów zawartych już w 2017 roku, ale także do stosunków nawiązanych przed wejściem w życie ustawy nowelizującej. Nawet zatem bez zawarcia stosownego aneksu czy nowej umowy, zleceniobiorcy dotychczas zarabiającemu w rozliczeniu godzinnym mniej niż obowiązująca stawka, od dnia 1 stycznia 2017 roku – z mocy prawa – przysługuje wynagrodzenie w minimalnej, rozliczanej godzinowo wysokości, a uprawnienia tego nie można skutecznie się zrzec. Pamiętać należy, że obecnie w przypadku umów zawartych na czas dłuższy niż 1 miesiąc, wypłaty wynagrodzenia w kwocie równej minimalnej stawce godzinowej dokonywać należy co najmniej raz w miesiącu, a wynagrodzenie to obowiązkowo wypłacane powinno być w pieniądzu.

Nie mniej ważną zmianą jest nowy obowiązek określenia w umowie sposobu potwierdzania liczby godzin wykonania zlecenia lub świadczenia usług. W przypadku, gdy strony w umowie nie określą sposobu ewidencjonowania przepracowanego czasu, przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi przedkłada w formie pisemnej, elektronicznej lub dokumentowej informację o liczbie godzin wykonania zlecenia lub świadczenia usług – przed terminem wypłaty wynagrodzenia. Taką ewidencję należy prowadzić nawet wówczas, gdy sama umowa została zawarta w formie ustnej. Co istotne, jeżeli kilka osób przyjmuje zlecenie lub zobowiązuje się świadczyć usługi wspólnie, potwierdzanie liczby przepracowanych godzin następuje odrębnie w stosunku do każdej z tych osób. Ewidencję czasu pracy zleceniodawca powinien przechowywać przez okres 3 lat od dnia, w którym wynagrodzenie stało się wymagalne.

Ponadto, jak stanowi art. 8e ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę w znowelizowanym brzmieniu kto będąc przedsiębiorcą albo działając w imieniu przedsiębiorcy albo innej jednostki organizacyjnej, wypłaca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi wynagrodzenie za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług w wysokości niższej niż obowiązująca wysokość minimalnej stawki godzinowej, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. Wykroczenie to ścigane jest przez organy inspekcji pracy, które kontrolują obecnie przestrzeganie nowych przepisów. Warto wspomnieć, że zgodnie z doniesieniami medialnymi w 2017 roku Państwowa Inspekcja Pracy planuje wzmożone kontrole przedsiębiorców z branży budowlanej, gastronomicznej i hotelarskiej.

Nowowprowadzone regulacje prawne dotyczące umów zlecenia i umów o świadczenie usług to kolejna po „ozusowaniu” umów zlecenia próba zaradzenia problemowi tzw. umów śmieciowych, często nie dających zleceniobiorcy niemal żadnych uprawnień, o rażąco niskim wynagrodzeniu i bez możliwości realnej kontroli ze strony właściwych organów. Czy wprowadzone z dniem 1 stycznia 2017 roku przepisy faktycznie poprawią sytuację zleceniobiorców oraz przyczynią się do zmniejszenia niepokojącego zjawiska zastępowania umów o pracę umowami cywilnoprawnymi? Dowiemy się za 24 miesiące, kiedy to Rada Ministrów przedstawi Sejmowi kompleksową ocenę 2 lat funkcjonowania nowych regulacji.